Remzi Sakaoğlu Bilim ve Sanat Merkezi TUBITAK Yarışması Birincilik Ödülleri

Bireyler çevrelerini tanıyıp anlamlandırmak için duyu organlarını kullanarak dış dünya ile bağlantı kurarlar. Görme engelli bireylerin en önemli duyu organı olan gözlerinde bir kayıp olduğu için görme engelli bireyler zorluklar yaşamakta ve diğer duyu organlarına hitap edecek uyaranlara ihtiyaç duymaktadırlar. Görme engelli bireylere bu desteği sağlamak amacıyla nesnelerin üç boyutlu modelleri kullanılabilir. Bu çalışma ile görme engelli bireylerin eğitim alanında yaşadıkları dezavantajları bir nebze olsun azaltabilmek amaçlanmıştır. Bunun yanında dokunarak tamamını hissedemeyecekleri kadar büyük olan tarihi yapıların 3D yazıcı ile tasarlanıp üretilmiş modellerini kullanarak görme engelli bireylerin tarih derslerine materyal zenginliği katmak, tarih öğretimini ve kültür aktarımını sağlamak amaçlanmıştır. Bu sayede 3D modellerin kullanımıyla görme engelli bireylerin tarih öğretiminde meydana gelebilecek etkiler belirlemeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Bu form aracılığı ile toplanan veriler betimsel analiz yöntemi ile değerlendirilip yorumlanmıştır. Çalışmada ilk olarak Erzurum'un simgelerinden olan tarihi eserlerden dört tanesinin (Çifte Minareli Medrese, Üç Kümbetler, Erzurum Kalesi, Yakutiye Medresesi) 3D modelleri Tinkercad programı ile ve belirli ölçekler kullanılarak tasarlanmıştır. Tasarlanan yapılar 3D yazıcı ile yazdırılmıştır. 3D yazıcının flamentinde PLA (Mısır özütü) kullanılarak sağlığa zararlı olmasının önüne geçilmiştir. 3D yazıcı ile modeller çıkarıldıktan sonra Erzurum'da yaşayan 5 yetişkin görme engelli bireye ve valilikten alınan izinler doğrultusunda Erzurum'da bulunan görme engelliler okulunda eğitim alan 15 öğrenciye 3D modeller kullanılmadan önce ve kullanıldıktan sonra görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen verilerin frekans ve yüzde değerleri incelendiğinde, tasarlanıp uygulanan 3 boyutlu modellerin tarihi yapıların öğrenimine olumlu yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir.